Onderzoek toont aan: de zwarte zak in het PMD-afval is een stoorzender

De inzameling van Plastic, Metalen en Drankenkartons (PMD) afval heeft de laatste jaren een vlucht genomen. Wijzigingen in inzamelsystemen hebben geleid tot meer gescheiden ingezameld PMD-afval. De kwaliteit van de ingezamelde stromen is echter tegelijkertijd wel verslechterd. Attero’s PMD-sorteerinstallatie kreeg de afgelopen jaren vaker zwarte zakken in het PMD-afval aangeboden. Attero deed een kleinschalig onderzoek of deze zwarte zakken de kwaliteit van PMD negatief beïnvloeden.

Inzamelbeleid met kwantiteitsdoelstelling

Het behalen van de zogenaamde VANG-doelstellingen heeft de afgelopen jaren centraal gestaan in het afvalbeleid van veel gemeenten. Het doel was om in 2020 de hoeveelheid ingezameld restafval per inwoner terug te brengen naar 100 kilo per inwoner. In deze periode is de kwaliteit van de verschillende ingezamelde afvalstromen echter achteruit gegaan. Zo bleek nog recent uit onderzoek van de Rekenkamer van gemeente Nijmegen dat ondanks de hoge score van 83% gescheiden inzameling van plastic afval er uiteindelijk maar 45% werd gerecycled. Deze score heeft meerdere oorzaken maar één ervan is de matige kwaliteit van ingezameld PMD.

Nieuwe kwaliteitseisen PMD

De constatering dat het PMD-afval teveel vervuild is geraakt is geen nieuws. In 2017 publiceerde Wageningen-UR en Eureco al een rapport dat het PMD-afval in Nederland gemiddeld 79% zuiver was en dus 21% ongewenste materialen bevatte. Daar op maakten de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en Afvalfonds Verpakkingen in 2019 nieuwe afspraken dat het gescheiden ingezameld PMD-materiaal minimaal 85% zuiver moet zijn en dat zakken ‘visueel herkenbaar als PMD’ moeten zijn. Afvalbedrijven zoals Attero worden nu gevraagd om te controleren of aan deze kwaliteitseisen wordt voldaan.

Zwarte zakken in het PMD-afval

Bij onze controles treft Attero regelmatig zwarte zakken aan. Gemeenten vragen ons vervolgens geregeld wat er dan in deze zwarte zakken zit en of dit niet gewoon PMD-afval betreft. Attero nam de proef op de som. Gedurende acht weken werden wekelijks aselectief zwarte zakken uit het bij Attero ter sortering aangeboden PMD verzameld. Deze zijn met de hand opengemaakt om te kijken naar de inhoud en om deze te beoordelen. Zakken met als hoofdbestanddeel PMD werden in de categorie PMD geturfd. Zakken die vooral bestonden uit een andere type materiaal werden in andere categorieën geregistreerd. Zakken met een mix aan stoorstoffen werden ingedeeld bij restafval.

Deze sorteeranalyse van 215 zwarte zakken leidde tot de volgende resultaten:

PMD:	51% (110 zakken)
Restafval:	17% (37 zakken)
Textiel:	11% (24 zakken)
Oud papier:	11% (24 zakken)
Organisch materiaal:	3% (6 zakken)
Glas:	2% (4 zakken)
Bouw- en sloopafval:	2% (4 zakken)
Incontinentiemateriaal:	2% (4 zakken)
Chemisch afval:	1% (2 zakken)

Deze analyse is op zakniveau en niet op gewichtsniveau. Indien er gekozen was om de indeling te maken op gewichtsniveau dan was het aandeel PMD-materiaal verder gedaald. Verpakkingsmaterialen zijn namelijk vrijwel altijd lichter dan de andere categorieën materialen. Bovendien waren de zakken die wel ingedeeld waren bij PMD-afval van een slechtere kwaliteit dan de kwaliteit die Attero kent van PMD dat is ingezameld in transparante inzamelzakken.

Conclusie: Zwarte zakken geen gewenst inzamelmiddel voor PMD-afval

De resultaten bevestigen dat zwarte zakken geen geschikt inzamelmiddel zijn voor PMD-afval. Afgezien van het feit dat Attero haar controleurs niet wil vragen om steeds zwarte zakken met de hand open te maken om te zien of het voornamelijk PMD-materiaal bevat, blijkt uit dit onderzoek dat burgers zwarte zakken veelal vullen met materiaal dat niet bij het PMD-materiaal thuis hoort.

Als we stappen willen zetten richting een circulaire economie dan is het van groot belang dat het PMD weer net zo schoon wordt ingezameld als toen de gescheiden inzameling van PMD werd ingevoerd. Alleen dan kan ook voldaan worden aan de nieuwe kwaliteitseis die VNG en Afvalfonds zijn overeen gekomen. Het beoogde inzamelmiddel, ook als er gewerkt wordt met minicontainers, is een transparante zak of het PMD los in de minicontainer. Hierdoor kan iedereen in de keten (inzamelaar, overslagstation en sorteerder) de kwaliteit van een vracht goed beoordelen en waarborgen.

Attero werkt graag samen met alle ketenpartners om meer en beter te recyclen en hoopt dat dit kleinschalig onderzoek hier ook aan bijdraagt.

Terug naar overzicht