Gft-afval scheiden, vergisten en composteren is niet meer weg te denken uit onze samenleving. En toch heeft deze tak van sport met flinke uitdagingen te maken. En dat komt door steeds strengere eisen die de maatschappij terecht stelt aan de kwaliteit van compost, terwijl de kwaliteit van het door gemeenten aangeleverde gft-afval de afgelopen decennia drastisch achteruit is gegaan. We delen dan ook graag onze standpunten hoe we samen tot een betere kwaliteit van recycling kunnen komen.
Composteerbare bioplastic producten leiden vrijwel nooit tot milieuvoordelen
Composteerbare bioplastic producten klinken sympathiek voor het milieu, maar zijn dat meestal niet. Als biologisch afbreekbare producten in het gft-afval belanden dan breken ze af tot CO2 en water en worden dus zelf geen compost. Alleen als het biologisch afbreekbaar product een drager is van organisch materiaal heeft het de potentie een milieuvoordeel (co-benefit) te bieden. Dat geldt volgens Attero voor slechts vier productcategorieën: gft-keukenafval, theezakjes, koffiepads en fruitstickers. Maar dan moeten ze wel aan een aantal eisen voldoen. Ze mogen absoluut geen stoffen bevatten die boeren niet in de compost willen hebben en moeten op tijd afbreken in composteringsinstallaties. Voor de consument dient volledig duidelijk zijn in welke afvalbak het product afgedankt moet worden. Onderzoek heeft uitgewezen dat consumenten daarbij niet kijken naar de instructies op de verpakking maar uit gewoonte te werk gaan. Het is daarom belangrijk dat alle merken uit een productencategorie dezelfde afvalwijzer hanteren. Zo wordt vervuiling van gft-afval met fossiel plastic en vervuiling van pmd-afval met biologisch afbreekbaar plastic voorkomen. Als je als producent voor andere producten toch voor bioplastics wilt kiezen, is dat prima. Kies dan voor bioplastics die in de Europese afvalinfrastructuur recyclebaar zijn (zoals bioPE, bioPET en bioPP) en laat door een erkend bureau een levenscyclusanalyse (LCA) berekenen om te bepalen of voor jouw specifieke producttoepassing de bioplastic variant werkelijk een milieuvoordeel oplevert. Vergelijk in de LCA niet het bioplastic materiaal met zijn fossiele alternatief maar vergelijk de producttoepassing in zijn gehele keten.
Kwaliteitsnorm gft-afval vaststellen op 2000 kwaliteitsniveau
In 2000 was het gft-afval nog schoon. Toen bevatte het gft-afval nog minder dan één procent vervuiling, terwijl dit nu meer dan vier procent is. Gemeenten permitteren zich in hun aanbestedingen om een vervuilingsnorm van vijf procent aan te houden, terwijl in Duitsland en Vlaanderen de gehanteerde kwaliteitsnorm één tot twee procent is. Dit heeft er toe geleid dat er in Nederland nu ruim 6.000 ton fossiel plastic in het gft-afval zit wat composteerders zoals Attero er met allerlei technieken uit proberen te halen. Dit plastic wordt uiteindelijk als residu verbrand. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten en composteerders om van gft-compostering een schone, mooie kringloop te maken waaruit bodemverbeteraars uit geproduceerd worden waar boeren om zitten te springen. Daarom is het noodzakelijk toe te werken naar een kwaliteit van gft-afval van het niveau van het jaar 2000, en die kwaliteit vast te leggen in een norm. Gemeenten zouden dit moeten omarmen of anders kan dit worden opgelegd door de Rijksoverheid.
